سوله صنعتی چیست و انواع سوله صنعتی کدام اند؟

به سازه های فلزی شیب دار که براساس محاسبات فنی خاص تولید می شود، سوله گویند. سازه های شیب دار یا سوله در لاتین با عنوان Gable Bents یا Ridge Bents نامیده و معرفی می شوند. از این قاب ها در پوشش دهانه های بزرگ و در ساختمان های صنعتی و کشاورزی مانند کارخانه ها، انبارها، مرغ داری ها، آشیانه های هواپیما، سالن های ورزشی، تعمیرگاه ها، پارکینگ ها، دامداری ها، فروشگاه ها و موارد متعدد دیگر استفاده می شود. لازم به توضیح است گروه کثیری از شرکت های بزرگ و کوچک دولتی و خصوصی با کمک این سازه ها توانسته اند به پیشبرد اهداف صنعتی و اقتصادی خود کمک کرده، و طبق محاسبات پیش بینی شده، به راحتی قادر به توسعه و گسترش ابنیه خود باشند. در سال های قبل سیستم های خرپاسازی در ایران بسیار متداول بوده اما هم اکنون سوله سازی به علت مزایای زیادی جایگزین آن گشته است.

سوله به دلیل کاربرد عمدتا صنعتی از نظر طراحی با سایر سازه ها متفاوت است خصوصا آنکه قاب ها در این نوع سازه ها کاملا متفاوت بوده و دارای شیب می باشند و دهانه­ ها نیز نسبت به سایر سازه ها بزرگتر است. به دلیل بزرگ بودن ابعاد تیرها و ستون ها، جهت اجرای این سازه نمی­توان از پروفیل­های موجود در بازار استفاده نمود و باید اقدام به ساخت آنها کرد که اصطلاحا به آن تیر ورق می­گویند .

سوله سازه ای فلزی با سقف شیب دار است که بر اساس محاسبات فنی خاص طراحی و ساخته می شود. از این نوع سازه در کارخانه ها، انبارها، مرغداری ها، آشیانه های هواپیما، تعمیرگاه ها، فروشگاه ها و سالن های ورزشی که با قاب هایی با دهانه بزرگ نیاز است استفاده می شود. بدلیل بزرگ بودن ابعاد تیرها و ستون ها باید از تیرورق در پروفیل های سوله استفاده کرد. سوله به دلیل کاربرد عمدتا صنعتی از نظر طراحی با سایر سازه ها متفاوت است خصوصا آنکه قاب ها در این نوع سازه ها کاملا متفاوت بوده و دارای شیب می باشند و دهانه ­ها نیز نسبت به سایر سازه ها بزرگتر است. به دلیل بزرگ بودن ابعاد تیرها و ستون ها، جهت اجرای این نوع سازه ها نمی­ توان از پروفیل­ های متداول در بازار استفاده نمود و باید اقدام به ساخت آنها کرد که اصطلاحا به آن تیر ورق می­گویند .

 

طراحی سوله

امر طراحی سوله کاریست تخصصی و بسیار دقیق، فاکتورهای مهمی در طراحی دخیل هستند که بی توجهی به آنها هم هزینه­ زیادی را به سازنده تحمیل می کند و درنتیجه صرفه­ اقتصادی طرح را زیر سوال می­برد و هم ممکن است نتیجه­ معکوس داده و استحکام و پایداری سازه را تضعیف کند. برای طراحی یک سوله اطلاعات زیر مورد نیاز است :
1-بار برف و نیروی باد
2- ارتفاع جانبی سوله
3-شیب مورد نظر سقف سوله و در نتیجه محاسبه ارتفاع تاج سوله
4-طول دهانه ی عرضی سوله
5-طول دهانه های طولی و تعداد قاب های طولی در نظر گرفته شده برای سوله
6- آیا جرثقیل در طراحی سوله در نظر گرفته شود یا خیر؟ (محاسبه بار دینامیکی جرثقیل)
7-پوشش مورد نظر جهت سقف .
8-نیروی زلزله
9-در نظر گرفتن مقاومت خاک منطقه ای که پروژه در آن اجرا می شود.

با دانستن اطلاعات فوق و ابعاد در نظر گرفته شده جهت طراحی ,اقدام به طراحی سوله می کنیم که در نهایت تبدیل به نقشه ای اجرایی خواهد شد . اما اجرای سازه سوله خود ماجرایی دیگر است، در ظاهر آسان اما در باطن مشکل است و باز هم کار هر کسی نیست و تیم های مهندسی خاصی هستند که نسبت به اجرای سوله اقدام می کنند. مونتاژ و رگلاژ و تنظیم قاب های سوله کاریست بسیار حساس. باید همواره در نظر داشت که مهاربندهای جانبی سوله به سرعت و همزمان اجرا گردند زیرا یکی از نقاط ضعف سازه سوله ,ضعف پایداری آن در برابر نیروهای جانبی است که البته این امر توسط مهاربند های جانبی کاملا مهار میگردد اما زمان اجرای آن از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار است.

نقشه های اجرائی و نقشه های جزئیات و اجزا سوله در مورد اسکلت می بایستی در مورد هر قرار داد بطور جداگانه تهیه گردد و دستور ساخت صادر شود. بازرسی فنی و کنترل مرغوبیت نیز به عهده  طراح سوله است.
طراحی سوله می تواند توسط افراد مختلف با کمک نرم افزارهای Safe، Etabsو Sap2000 صورت پذیرد و یا در برخی موارد توسط افراد متخصص و یا شرکت های مشاور انجام گیرد. نقشه های اجرائی فونداسیون سوله ها نیز توسط طراح تهیه و برای اجرای آن به خریدار تحویل می گردد.
طبق استاندارد سازمان برنامه ,برای شیب تا 20 در صد در ایران میزان بار برف به چهار بخش تقسیم می شود: 25، 90، 150 و 200 کیلوگرم بر متر مربع. اکثریت سفارشات برای بار برف 150 کیلوگرم بر متر مربع فرض شده است.
بر اساس استاندارد سازمان برنامه فشار باد در مناطق مختلف ایران تا حدود 92 کیلوگرم بر متر مربع در نظر گرفته شده است.

ساخت سوله :

ساخت و مونتاژ تمام قطعات اسکلت فلزی سوله باید در داخل کارخانه ساخت اسکلت فلزی انجام  شود. 
 

مراحل ساخت سوله :

برشکاری ، مونتاژ اولیه ، جوش اولیه ، مونتاژ نهایی ، جوش نهایی ، تمیزکاری و رنگ
 

نصب سوله :

نصب اسکلت فلزی سوله در محل مورد نظر صورت می گیرد. علاوه بر قطعات اصلی ساخته شده برخی قطعات دیگر مثل پیچ و مهره می بایستی به محل حمل شده، سپس به کمک جرثقیل و تیر و ابزار لازم عمل نصب و تنظیم نهایی صورت پذیرد.

مواد اولیه مورد نیاز جهت ساخت سوله :

- ورق فولاد ST37 با ضخامت های 6، 8، 10، 12، 15، 20 ، 25 و 30 میلیمتر.
- انواع مقاطع مختلف فولاد به شکل پروفیل مثل زد، نبشی، میله گرد، قوطی ، ناودونی و تیر آهن
- انواع الکترود و سیم جوش
- رنگ، ضد زنگ، حلال
- انواع پیچ و مهره
- بولت

آیتمهای موثر در وزن و قیمت سوله :

1- عرض یا دهانه سالن
2- ارتفاع سالن ( از کنار و در تاج )
3- طول سالن
4- بار برف منطقه
5- سایر بارها مانند جرثقیل ، طبقات داخل سالن ، سقف کاذب
6- مشترک بودن پایه با سوله های جانبی

 

مراحل احداث اسکلت سوله :

1. کندن پی سوله و اجرای فونداسیون آن
2. برش ورق ها، مونتاژ، مراحل مختلف قطعه زنی و جوشکاری
3. تائید و رنگ سوله
4. حمل و نصب اجزای سوله
5. تحویل , نصب و اجرای پوشش

 

انواع سوله :

1. سوله قوسی  هلالی شکل

2. سوله تک دهانه به صورت ۸

3. سوله دو دهانه به صورت ۸

4. سوله دو یا چند دهنه با ستون مشترک به صورت ۸۸ یا ۸۸۸ یا ۸۸۸۸

5. سوله تمام قوسی

6. سوله چند ضلعی

 

اجزای سوله

- ستون
- رفتر
- پرلین
- استرات
- وال پست
- بادبند
- سگراد
- سینه بند
- پیچ و مهره
- سایبان

 

ویژگی های سوله سبک

این نوع سوله نیاز به فونداسیون ندارد. براحتی مراحل خاک برداری ، تسطیح ، ریختن مگر ، آجر چینی برای قالب ، آرماتور بندی و بتن ریزی سوله حذف می شود. با صرفه جویی در هزینه های سوله ناشی از حذف فونداسیون, مبالغ قابل توجهی در هزینه های طرح صرفه جویی میگردد. از طرفی ساختار خود سوله هم به نحوی است که قیمت سوله های معمولی قابل رقابت با این نوع سوله نمی باشند. علاوه بر اینکه با حذف فونداسیون سوله, زمان پروژه بسیار کوتاه می گردد از طرفی ساختار سوله های سبک به صورتی است که در زمان بسیار کوتاهی در محل ,نصب و آماده بهره برداری است. سازه انعطاف پذیر سوله سبک توان مقاومت زیادی در برابر زلزله دارد. سوله های سبک را به راحتی می توان جمع آوری و مجددا در نقطه ای دیگر برپا نمود. از همین لحاظ سازه ای استثنایی برای تجهیز کارگاه ها ، اسکان کارگری ، احداث کمپ برای شرکتها و نهادها می باشد. امکان اتصال سوله از پهلو و ایجاد سالن های با عرض ۲۰ متر ، ۳۰ متر از دیگر مزایای سوله های سبک است.